Muziekcontract maken

Waar moet je op letten als je als artiest/auteur voor het eerst een muziekcontract gaat sluiten? Onderstaand volgt een minicursus muziekcontracten waarin 10 veelvoorkomende vragen worden beantwoord.

Wie is de wederpartij?

Heel vaak denken mensen te weten met wie ze een contract sluiten, maar vaak is dat niet zo. Het is een goede gewoonte om via de app van de Kamer van Koophandel op te zoeken met wie je nu precies te maken hebt en te onderzoeken wie er bevoegd is dat bedrijf te vertegenwoordigen.

Is een schriftelijke overeenkomst wel nodig?

In het gewone leven zijn mondelinge afspraken ook bindend, maar in de muziekindustrie niet. Dat komt doordat de Wet Naburige Rechten en de Auteurswet voor de overdracht van rechten en voor het geven van een gebruikstoestemming aan een partij, een ondertekend geschrift eist. Maar een geschrift is ook handig om de inhoud van de gemaakte afspraken op het moment dat het nodig is, te kunnen bewijzen. Mondelinge afspraken die niet zien op auteursrechten of naburige rechten – bijvoorbeeld een managementcontract – zijn dus wél geldig, maar soms erg lastig te bewijzen. In internationale situaties is een schriftelijke overeenkomst ook erg handig om vooraf in vast te leggen welk recht op een geschil van toepassing is en welke rechter dan bevoegd zal zijn. Dan blijven botsingen tussen de verschillende rechtsstelsels van de diverse landen achterwege. De muziekindustrie is meestal internationaal georiënteerd. Een goed muziekcontract kan op voorhand geschillen voorkomen. Vandaar dat er in de muziekindustrie heel veel soorten schriftelijke overeenkomsten bestaan.

Wat voor rechten heb ik eigenlijk als artiest?

Een artiest heeft met veel verschillende soorten van rechten te maken. Als ‘ uitvoerend kunstenaar’ beschik je over naburige rechten, als ‘maker’ van nieuwe muziekwerken beschik je over auteursrechten. Jouw imago vertaald zich in een portretrecht en misschien ook wel een merkrecht als je jouw naam en logo als merk hebt gedeponeerd. Een deel van jouw auteursrechten kun je overdragen een muziekuitgever, in welk geval je ineens te maken krijgt met muziekuitgaverechten. En maak je muziek op jouw eigen apparatuur in jouw eigen huis, dan beschik je over naburige rechten als ‘fonogrammenproducent’. Produceer en financier je zelf jouw videoclips, dan heb je als
‘producent’ allerlei in de Auteurswet en Wet Naburige rechten geregelde, bijzondere rechten. Je hebt trouwens ook een auteursrecht op door jou zelf gemaakte foto’s, artwork en teksten. Met uitzondering van het merkrecht, hoef je voor al deze rechten niets te doen of deponeren bij een bureau. Je krijgt deze rechten vanzelf. Maar wil je ook geld kunnen verdienen aan jouw rechten, dan moet je een contract sluiten met collectieve rechtenorganisaties zoals Buma/Stemra, Sena en Norma.

Welke muziekcontracten zijn er zoal?

In de muziekindustrie worden veel verschillende muziekcontracten gebruikt. De afspraken met jouw manager, regel je in een managementcontract. Gaat een agent voor jou optredens regelen, dan sluit je met die partij een boekingsovereenkomst. De agent sluit vervolgens weer contracten met de opdrachtgevers van live events of met poppodia. Een exploitatiecontract sluit je met collectieve rechtenorganisaties, die daardoor geld voor jou kunnen incasseren en aan jou uitbetalen. Worden er opnamen gemaakt, dan sluit je een ‘ artiestenovereenkomst’ oftewel platencontract met een label. En maak je jouw muziek zelf, dan kun je een muziekuitgavecontract sluiten met een muziekuitgeverij. Die gaat dan voor jou aan het werk om jouw carrière als songschrijver verder te ontwikkelen en de liedjes te laten gebruiken door andere partijen.

Wat is het allerbelangrijkste om te regelen in een muziekcontract?

Muziekcontracten gaan meestal over rechten. In een muziekcontract worden afspraken gemaakt over de volgende vragen:

Wie is de eigenaar van de rechten?
Wie beheert de rechten en kan daarover beslissen?
Hoe ziet de geldstroom eruit? Wat hou ik er aan over?

Waar kan ik terecht als ik hulp nodig heb met een muziekcontract?

Er zijn verschillende partijen die je behulpzaam kunnen zijn bij het begrijpen van en onderhandelen over een contract. Je kunt je als artiest/auteur bijvoorbeeld aansluiten bij een vakbond zoals de Kunstenbond of de NTB voor een relatief laag bedrag per maand. In het lidmaatschap is juridisch advies inbegrepen. Maar er zijn ook bureaus die gespecialiseerd zijn in het geven van juridisch advies. Bedenk daarbij steeds dat er een groot verschil is tussen advocaten en juristen. De term ‘jurist’ is in feite niet beschermd en zegt uitsluitend dat iemand rechten heeft gestudeerd aan een Hogeschool of Universiteit. De term ‘advocaat’ is wel beschermd. Personen die zich advocaat mogen noemen, dienen te voldoen aan heel veel strenge regels van de Orde van Advocaten en hebben na de universiteit een 3-jarige beroepsopleiding gevolgd. De strenge regels zorgen er voor dat de advocaat permanent aan allerlei opleidingsverplichtingen moet voldoen, zich alleen onder voorwaarden ‘specialist’ mag noemen, verplicht over een beroepsaansprakelijkheidsverzekering moet beschikken, aan veel financiële voorwaarden moet voldoen en zich moet houden aan de tuchtregels voor advocaten. Zo mag een advocaat zonder voorafgaande toestemming van de cliënt niet ook jouw wederpartij bijstaan of recentelijk bijgestaan hebben. Dan is sprake van een conflicterend belang en dat is voor advocaten verboden. Advocaten dienen maar 1 belang en dat is jouw belang. Advocaten zijn ook verplicht al hetgeen jij aan hen verteld, geheim te houden. Voor juristen gelden al deze verplichtingen en garanties niet.

Is juridisch advies voor het sluiten van een muziekcontract vereist?

In veel muziekcontracten is een regeling opgenomen waarin staat dat de artiest/auteur zich bewust is van het belang van het contract voor zijn/haar artistieke carrière en dat de artiest/auteur verklaart dat advies ook te hebben ingewonnen of bewust te hebben afgezien van het inwinnen van juridisch advies. Er is geen wet die zegt dat juridisch advies verplicht is, maar in de praktijk worden de muziekcontracten toch vaak door juridische specialisten namens hun cliënten gesloten. Bij een grote platenmaatschappij zijn er bedrijfsjuristen die zich met de contracten bezig houden. Bij kleinere partijen of in het geval van ingewikkelde kwesties, worden er advocaten ingeschakeld. De reden daarvoor is dat er best wel wat ervaring nodig is wil je een aangeboden muziekcontract op de juiste waarde weten in te schatten. Veel gemaakte fouten kunnen zo worden voorkomen én het geeft je de gelegenheid vragen te stellen zodat je het muziekcontract beter kunt begrijpen en kunt laten aansluiten op jouw specifieke wensen.

Bestaan er standaard-muziekcontracten die ik kan gebruiken?

Nee. In feite bestaan dergelijke standaardcontracten niet. Maar de verschillende muziekcontracten lijken in de praktijk wél erg op elkaar, omdat daarin steeds dezelfde onderwerpen moeten worden geregeld. Onderhandelingen over muziekcontracten gaan dan ook vaak vooral over de details en niet over de hoofdlijnen. Sinds de invoering van de Wet Auteurscontractenrecht per 1 juli 2015, die ook van toepassing is op naburige rechten, is de muziekbranche het wél eens geworden over de do’s en don’ts voor platencontracten en voor muziekuitgavecontracten. Het zijn in feite checklists die handig zijn om door te nemen als je een contract gaat sluiten met een label of met een muziekuitgeverij. Je vindt deze aanbevelingen hier:
https://www.ntb.nl/wp-content/uploads/2018/01/Noorderslag-2018-Aanbevelingen-artiestenovereenkomst.pdf
https://www.ntb.nl/wp-content/uploads/2020/06/Code-of-conduct-15-juni-2020.pdf
Op termijn zal er hier op muziekcontract.nl wel een geautomatiseerde mogelijkheid komen om zelf je eigen platencontract, managementcontract, boekingsovereenkomst of muziekuitgavecontract te maken.

Wat betekent exclusiviteit?

In veel muziekcontracten komt het woord ‘ exclusiviteit’ voor. Dat betekent dat je gedurende de tijd dat je aan het contract bent gebonden, NIET ook een zelfde soort contract met een andere partij mag sluiten. De wederpartij mag dat wél. In vrijwel alle muziekcontracten komt exclusiviteit voor. Maar exclusiviteit kun je wel opsplitsen. Zo is het denkbaar dat je exclusiviteit geeft aan een partij voor een bepaald gebied, een bepaald genre of een specifieke activiteit. Maar sinds ‘streaming’ hèt belangrijkste medium is geworden voor gebruikers van muziek worden alle muziekuitgavecontracten en alle artiestenovereenkomsten meestal wel voor de hele wereld gesloten. De exclusiviteit geldt dan dus wereldwijd. Voor boekingscontracten is dat anders, omdat een boekingskantoor in Nederland niet altijd ook goede zaken kan doen in bijvoorbeeld Japan of Amerika. Let dus altijd goed op voor welk gebied het contract geldt en of dat ook logisch is in jouw geval.

Is een hoog voorschot belangrijk?

Op deze vraag bestaat niet één goed antwoord. Het hangt ervan af. Heel vaak zijn voorschotten een ‘sigaar uit eigen doos’ en ben je uiteindelijk zelf degene die het gekregen bedrag weer moet terugverdienen voordat er een nieuwe betaling kan worden verwacht. Het gaat dan om een voorschot op royalty’s. Komt er geen cent binnen, dan draagt de partij die jou het voorschot heeft betaald daarvoor het financiële en economische risico. Maar de partij die het voorschot betaalt is in feite een zakenman of vrouw die eerst heel goed uitrekent welk bedrag binnen een afzienbare termijn terugverdiend kan worden. Cadeautjes bestaan er in feite niet in de muziekindustrie. Heb je het geld echt nodig, bijvoorbeeld omdat je je dan een half jaar lang kunt bezig houden met het schrijven van nieuwe muziek en toch in jouw levensonderhoud kan voorzien, dan is de muziekuitgever of het label als het ware de ‘ bank’ die dat voor jou mogelijk maakt. Maar heb je het geld helemaal niet nodig, dan is het misschien wel prettiger om van een voorschot af te zien en in plaats daarvan op een aantal momenten per jaar wat geld aan royalty’s te ontvangen. Is een voorschot aan het einde van de looptijd nog niet ingelopen, dan betekent dat meestal een automatische verlening van het contract met een jaar. Wil je dat niet, dan zal jouw wederpartij meestal het openstaande bedrag alsnog direct terugbetaald willen krijgen van jou. Wat hier wel en niet kan, hangt af van de bewoordingen in de overeenkomst.